Diplomati shqiptar, Lisen Bashkurti në llogarinë e tij Facebook ka shprehur mendimin e tij rreth shkëmbimit të territoreve në mes Kosovës dhe Serbisë.

Ai hapjen e debatit politik dhe publik në nivel kombëtar, rajonal dhe ndërkombëtar për shkëmbimin e territoreve midis Kosovës dhe Serbisë e ka quajtur pozitiv, pavarësisht komplikimeve dhe rreziqeve që mund të sjellin idetë e tilla. Ndërsa ky propozim si pjesë e një marrëveshje të mundshme finale për normalizimin e marrëdhënieve midis dy vendeve Bashkurti thotë se ka turbulluar mjaft opinionin politik dhe publik në Kosovë, Serbi, Balkan dhe në nivele ndërkombëtare.

“Por kjo “turbullirë”, nëse mund të quhet e tillë është e dobishme, sepse së pari ishtë pjesë e transparencës institucionale, së dyti aktivizoi politikën dhe opinionin publik në të gjitha nivelet, së treti, vuri në lëvizje edhe disa aktorë dhe faktorë “ të fjetur” deri tani dhe, së treti, zbuloi shumë anë të pa thëna, ide të errëta, iniciatica të panjohura dhe skenare kontradiktore që mund të prodhoheshin nga propozimi për shkëmbimin e territoreve midis Kosovës dhe Sërbisë.

Madje ai ka numëruar pesë arsye që sipas tij shkëmbimi i territoreve është i komplikuar dhe i rrezikshëm në Ballkan.

“Pesë janë arsyet kryesore.

Së pari, territori nuk është definicion gjeografik sic merret rëndom, por gjeo-politik. Në shkencat politike thuhet se “territori është hapsira ose mjedisi ku popujt lindin dhe zhvillojnë identitetet e veta etno-kultuore dhe zhvillojnë statuset e tyre politike, ekonomiko-sociale”. Për konseguencë cdo lëvizje, korrigjim apo shkëmbim territori përmban ndryshim të pashmangshëm subjektivitetit politik të popullit që jeton në atë hapsirë të zhvendosur. Pra shkëmbimi i territoreve është në thelb ndryshim ose shkëmbim i subjektivitetit politik të popullsisë që përfshihet në të. Persa kohë territori është definicion gjeo-politik këto dy komponentë nuk mund të ndahen kurrësesi as teorikisht dhe as praktikisht.

Së dyti, ndryshimi i subjektivitetit politik të popullsive që janë pjesë e zhvendosjes territoriale kërkon të konsiderohen në vendim-marrje demokratikisht gjitha grupet, komunitetet, fiset, familjet deri te individët, lypë të merret parasysh mjedisi jetues, etno-kulturor, resurset ekonomike, rrethanat biznesore dhe cdo element identitar dhe statuor. Jashtë këtyre faktorëve cdo lëvizje e identitetit politik të popullsive dhe komuniteteve të zhvendosura territorialisht deri te cdo individ do ishte jodemokratike, do ishte lëvizje me forcë, shpërngulje e detyrueshme dhe si të tilla të papranueshme nga parimet universale të të drejtave të njeriut.

Së treti, ndryshimet e territorialitet dhe bashkë me të edhe të subjektivitetit politik të popullsive respektive nuk mund të bëhet pa marrë parasyshë përvojat historike dhe realitetet etno-kulturore dhe gjeopolitike të rrethit fqqinjësor të drejtpërdrejtë dhe të rajonit specifik, në rastin e dhënë të Ballkanit. Territori dhe popullsitë bashkëshoqëruese janë “sisteme kapilare” me ndikime dhe efekte të pashmangshme ndërmjet tyre. Në këtë proces dihet vetëm fillimi. Fundi është i paparashikueshëm. Ajo që dihet janë vetëm përvojat historike që na japin mësime ogurzeza sidomos në Ballkan.

Së katërti, shkëmbi i territoreve dhe i subjektivitetit politik të popullsive mund të ndodhë vetëm e vetëm në shtetet shumë demokratike funksionale dhe që njohin e respektojnë njëri-tjetrin, vetëm në rajone krejtësisht të stabilizuara, demokratike dhe me properitet të lartë ekonomik e social si dhe vetëm e vetëm me mbështetje dhe garanci të fuqishme dhe legjitme ndërkombëtare. Në rastin e dhënë nuk ekziston situatë e tillë as në nivelet dypalëshe shtetërore, as në mjediset Rajonale dhe as në garancitë mbështetëse ndërkombëtare.

Së pesti, faza e fundit e normalizimit të marrëdhënieve Kosovë-Serbi kërkohet të synojë heqjen e kufijve ose minimalizimin e tyre; heqjen e doganave ose zbutjen e tyre; liberalizimin e lëvizjes së njerëzve dhe kontrollin e integruar të kufirit; respektimin e plotë të të drejtave të komuniteteve pakicë dhe mbi parime tërësisht reciproke; njohjen e pranimin reciprok të të vërtetave historike dhe të realiteteve aktuale midis dy shteteve. Njohja e të vërtetave prodhon respekt, respekti prodhon mirëkuptim, mirëkuptimi krijon pajtim, pajtimi krijon miqësi dhe kjo e fundit i jep fund të kaluarës dhe i hapë rrugë paqes, bashkëpunimit dhe prosperitetit për dy popujt dhe vëndet si dhe shënon vlerë të shtuar për politikën e fqinjësisë së mirë dhe për paqen e stabilitetin rajonal”./arbresh.info/